Mediacja w reformie Gowina

Reforma Gowina: Mediacje wkraczają na uniwersytety

gazetaprawna.pl

– Dobrą stroną reformy jest wprowadzenie instytucji mediacji – mówi DGP prof. Jerzy Pisuliński, dziekan Wydziału Prawa i Administracji UJ.

Zgodnie z przepisami miałaby ona zastosowanie w sprawach dyscyplinarnych nauczycieli akademickich. Na mediację kierowałby rektor w sytuacji, gdy na skutek przewinienia dyscyplinarnego powstał spór między osobą obwinioną a pokrzywdzonym. Prowadzona byłaby jednak tylko wtedy, gdy zgodzą się na nią obie strony konfliktu.

– W postępowaniach dyscyplinarnych nauczycieli akademickich jest miejsce na mediację. Z punktu widzenia dziekana oraz każdego, kto zarządza ludźmi, istotne są wszystkie narzędzia sprzyjające łagodzeniu konfliktów. Jeżeli mediacja z powodzeniem funkcjonuje w sprawach karnych, to nie widzę przeszkód, by była wykorzystywana w zbliżonych do nich postępowaniach dyscyplinarnych – mówi prof. Pisuliński.

… Duży mankament

Jak to zwykle bywa, diabeł tkwi w szczegółach. Przepis ustawy 2.0 stanowi, że mediację prowadzi nauczyciel akademicki wskazany przez rektora. Zdaniem ekspertów takie zawężenie nie ma uzasadnienia.

– Cieszę się, że stworzono ramy prawne do stosowania mediacji w szkolnictwie wyższym. Nie wiem tylko, czemu miałoby służyć ograniczenie w pełnieniu funkcji mediatora w postępowaniach dyscyplinarnych tylko do nauczycieli akademickich – mówi mediator Robert Boch.

W podobnym tonie wypowiada się też Cezary Jezierski, radca prawny, mediator, dyrektor Centrum Mediacji Gospodarczej przy KIRP. – Nie widzę powodu, dla którego takie ograniczenia w pełnieniu funkcji mediatora są wprowadzane. Osoba ze środowiskaakademickiego na pewno zna jego specyfikę, jednak nie jest to cecha niezbędna do prowadzenia mediacji – mówi.

…Marcin Chałupka, radca prawny, ekspert ds. szkolnictwa wyższego, ocenia, że dopuszczalność ustanowienia mediatorem tylko nauczyciela akademickiego może być odebrana jako sygnał, że uczelnie wolą prać swoje brudy we własnym gronie……

 

W Sejmie RP wysłuchano publicznie postulat wprowadzenia instancji mediatora akademickiego

W Sejmie RP w dniu 29 listopada wysłuchano publicznie postulat wprowadzenia instancji mediatora akademickiego do systemu nauki i szkolnictwa wyżśzego:

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druk nr 3391)

LISTA OSÓB ZGŁOSZONYCH DO UDZIAŁU W WYSŁUCHANIU PUBLICZNYM W SEJMIE

http://orka.sejm.gov.pl/SQL.nsf/zgloszprojall?OpenAgent&6&3391

91

Wieczorek Józef

Niezależne Forum Akademickie

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

O książce „Mediator akademicki” w Sprawach Nauki

Mediator akademicki

Sprawy nauki

Niezależne Forum Akademickie wydało książkę Józefa Wieczorka pt.„Mediator akademicki jako przeciwdziałanie mobbingowi w środowisku akademickim”.

Jak podaje autor, nie ulega wątpliwości, że mobbing jest zjawiskiem powszechnym w środowisku akademickim i szkodliwym dla nauki i edukacji w Polsce. Jest to jedna z poważnych patologii polskiego życia akademickiego……

Książka „Mediator akademicki jako przeciwdziałanie mobbingowi w środowisku akademickim”

Jest już dostępna książka

„Mediator akademicki

jako przeciwdziałanie mobbingowi w środowisku akademickim”

wydana przez Niezależne Forum Akademickie,

autor – Józef Wieczorek, Kraków 2009 (str.175)

Książkę w pdf  można pobrać klikając tu

lub zamówić wersję drukowaną

pisząc na adres:  jozef.wieczorek@interia.pl

Do książki jest dołączana zakładka NFA

i kalendarzyk na rok 2010,

na okoliczność 5 urodzin NFA www.nfa.pl !

Ta książeczka, jak i witryna ‚Mediator akademicki kontra mobbing’ – https://nfamob.wordpress.com powstały w ramach działań na rzecz powołania instancji mediatora akademickiego. Chciałbym zarazem wyrazić nadzieje, że te działania nie pójdą na marne i w ramach przygotowywanej reformy nauki i szkolnictwa wyższego taka instancja zostanie wprowadzona.

Będziemy wdzięczni za darowizny

na przetrwanie NFA na lata następne.

Darowizny finansowe można wpłacić na konto bankowe :
Niezależne Forum Akademickie, 30-069 Kraków, ul.Smoluchowskiego 4/1
Bank PEKAO SA w Krakowie 88 1240 1431 1111 0010 0818 8015 ( konto w zł)
darowizna dla : ‚Niezależne Forum Akademickie’
lub 05 1240 1431 1787 0010 0818 8204 (subkonto dolarowe)
lub 34 1240 1431 1978 0010 0818 8220 ( subkonto w euro)
UWAGA: przy wpłatach z zagranicy przed numerem konta dodać PL a ponadto podać SWIFT:PKOPPLPWKR1

♣

Spis rozdziałów

Wstęp 9

Poradnik dla mobbingowanych w środowisku akademickim 11

Jak rozpoznać mobbing 13

Akty przemocy psychicznej w środowisku akademickim 17

Fazy mobbingu akademickiego 21

Do kogo się zwrócić w przypadku mobbingu 23

Jak długo trwa mobbing 27

Co sprzyja mobbingowi w środowisku akademickim 29

Kto jest najczęściej mobbingowany w środowisku akademickim 33

Nepotyzm a mobbing 35

Jak reagować na mobbing w środowisku akademickim 37

Co wynika z dotychczasowych spraw o mobbing akademicki w Polsce 39

Czy mobbingowany w środowisku akademickim ma szanse wygrać przed sądem 41

Jak zapobiegać mobbingowi 43

Jak przerwać mobbing 45

Mobbing akademicki w Polsce 47

Geografia  mobbingu w środowisku akademickim 49

Mobbing w środowisku akademickim 53

Mobbing uczelniany w opiniach internautów 59

Mobbing PANowski 69

Negatywne skutki mobbingu dla nauki i edukacji w Polsce 77

Uwarunkowania systemowe mobbingu w środowisku akademickim 79

Uwarunkowania obyczajowe mobbingu w środowisku akademickim 81

Konformizm środowiska akademickiego a mobbing 83

Mobbing akademickich demaskatorów (whilstblowers) 85

Akademickie kadry administracyjno-techniczne a mobbing 89

Mobbing studencki 91

Akademicki cyberbulling 93

Polityka antymobbingowa 97

Polityka antymobbingowa na szczeblu rządowym 99

Zapobieganie psychicznej przemocy w miejscu pracy według

Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy 101

Polityka antymobbingowa na polskich uczelniach 105

Mediator akademicki 111

Alternatywne metody rozwiązywania sporów i konfliktów w środowisku akademickim 113

Mediator (rzecznik) akademicki w krajach pozaeuropejskich 117

Mediator (rzecznik) akademicki w Unii Europejskiej 121

Działania na rzecz powołania instancji mediatora akademickiego w Polsce 125

Jak wprowadzić instancję mediatora (rzecznika) akademickiego w Polsce 129

Mediacja na studiach podyplomowych 131

Serwis internetowy ‚Mediator akademicki kontra mobbing’ 133

Wnioski 135

Dodatkowe lektury 137

Appendix: 143

Kodeks Pracy (fragment) 145

Standardy prowadzenia mediacji i postępowania mediatora 149

Kodeks Etyczny Mediatorów Polskich 155

Józef Wieczorek – Mobbing uczelniany 159

Józef Wieczorek & Joanna Szpiega – Mediator akademicki pilnie potrzebny 167

Józef Wieczorek – Mobbing internetowy – 171

Notka o autorze 175

♣

Wnioski

Nie ulega wątpliwości, że mobbing jest zjawiskiem powszechnym w środowisku akademickim i szkodliwym dla nauki i edukacji w Polsce. Jest to jedna z poważnych patologii polskiego życia akademickiego.

Konflikty i spory, które przeradzają się często w mobbing, winny być rozwiązywane na drodze działań mediacyjnych. Kierowanie spraw o mobbing do sądu kiedy pracownik zniszczony psychicznie przestaje, lub już przestał pracować, niczego nie rozwiązuje, a co najwyżej bardzo rzadko może przynieść pewną rekompensatę finansową za krzywdy mu wyrządzone.

Obecny stan rzeczy należy zmienić. Polityka antymobbingowa na uczelniach rzadko jest stosowana i nie jest skuteczna. Ze względu na brak, lub rzadkość szkoleń, słaba jest znajomość zjawiska, praw pracowniczych i sposobów alternatywnych metod rozwiązywania sporów i konfliktów.

Sytuacje mogłoby zmienić powstanie Centrum Mediacji Akademickiej, które by wspierało proces tworzenia biur i serwisów mediacyjnych w jednostkach akademickich. Konieczne jest wykształcenie mediatorów – specjalistów w zakresie mediacji akademickiej, co winny zapewnić stosowne szkolenia i studia podyplomowe. Zadaniem CMA byłoby też wydawanie certyfikatów mediatorom, którzy winni się znaleźć w każdym ośrodku akademickim, a najlepiej w każdej uczelni. Mediatorzy niezależni od struktur akademickich i zapewniający poufność działań są niezbędni dla ograniczenia patologicznego niszczenia kapitału ludzkiego na drodze mobbingu i zjawisk pokrewnych.

Serwis internetowy Centrum Mediacji Akademickiej winien dostarczać informacji potrzebnych do rozwoju mediacji akademickiej i monitorować patologie życia akademickiego. Raporty CMA stanowiłyby istotną pomoc w funkcjonowaniu poszczególnych jednostek akademickich, jaki i dla projektów reform nauki i szkolnictwa wyższego.

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz inne ministerstwa, którym podlegają szkoły wyższe winny dołożyć starań aby instancja mediatora akademickiego zaistniała w polskim systemie nauki i szkolnictwa wyższego.

Mediator akademicki w systemie francuskim

Médiateur de l’éducation nationale et de l’enseignement supérieur

(z Wikipedii)

Le médiateur de l’éducation nationale et de l’enseignement supérieur est un haut fonctionnaire français chargé d’assurer des fonctions de médiation au sein du système éducatif public. Le médiateur exerce sa compétence aussi bien vis-à-vis des usagers (élèves, étudiants et leurs parents) que du personnel enseignant et non-enseignant.

Cette fonction de médiation a été instaurée en 1998. Elle figure dans la loi depuis la promulgation de la loi sur l’autonomie des universités¹.

Compétences [modifier]

Le médiateur de l’éducation nationale et de l’enseignement supérieur :

• reçoit les réclamations concernant le fonctionnement des services centraux des ministères et des établissements qui ne relèvent pas de latutelle d’un recteur d’académie ;
• est le correspondant du Médiateur de la République ;
• coordonne l’activité des médiateurs académiques ;
• remet chaque année aux ministres chargés de l’éducation, de l’enseignement supérieur et de la recherche pour les activités de recherche dans l’enseignement supérieur, un rapport public dans lequel il formule des propositions qui lui paraissent de nature à améliorer le service public de l’éducation nationale et de l’enseignement supérieur.

Le médiateur de l’éducation nationale, les médiateurs académiques et leurs correspondants départementaux² reçoivent les réclamations des usagers (parents, élèves ou enseignants) concernant les relations de l’Éducation nationale avec les usagers et ses agents.

Les médiateurs académiques et les correspondants sont des retraités de l’éducation nationale intervenant en bénévoles. Ils reçoivent les réclamations dans le ressort de la circonscription où ils sont nommés.

Les prérogatives [modifier]

Si les réclamations leur semblent fondées, les médiateurs émettent des recommandations aux services et établissements concernés. Ceux-ci les informent des suites qui leur ont été données. S’il maintient sa décision, le service ou l’établissement fait connaître ses raisons par écrit.

Pour l’instruction de ces affaires, le médiateur de l’éducation nationale peut faire appel en tant que de besoin aux services des ministères compétents ainsi qu’aux inspections générales. Il en est de même des médiateurs académiques vis à vis des services académiques.

Pour qu’ils puissent agir en conciliateurs, les parties doivent donner leur accord.

Relation avec le Médiateur de la République [modifier]

Le médiateur de l’éducation nationale est un correspondant du Médiateur de la République. Il doit instruire les demandes émanant de ce dernier.

Les médiateurs académiques et leurs correspondants collaborent avec les délégués départementaux du Médiateur de la République pour les questions relevant du domaine de l’éducation nationale.

La saisine du Médiateur de la République ou de ses délégués départementaux, dans leur champ de compétence, interrompt la procédure de médiation spécifique à l’éducation nationale.

♣

La médiatrice de l’Éducation nationale et de l’Enseignement supérieur

Le ministère >  Missions et organisation du ministère > Organismes rattachés >  La médiatrice de l’Éducation nationale et de l’Enseignement supérieur

Saisir l’administration pour l’inviter à reconsidérer une décision est chose fréquente et somme toute banale. Le recours gracieux, c’est-à-dire le recours formé auprès de l’autorité qui a pris la décision contestée est donc très répandu et permet souvent de régler le problème. Parfois le désaccord ou conflit persiste. L’usager du service public (parent, élève, étudiant) comme l’agent qui y travaille (enseignant ou autre personnel) peuvent alors saisir le juge administratif dans le cadre d’un recours contentieux.

Pourtant cette procédure peut souvent être évitée notamment lorsque une incompréhension semble à l’origine du différend. Il est alors utile de chercher à rapprocher les points de vue, parfois aussi à s’interroger sur l’équité d’une mesure, fût-elle strictement conforme au droit.

Ce sont ces principes qui ont guidé à la mise en place de la médiation à l’éducation.
La médiation c’est, avant tout, une démarche volontariste visant à insuffler un esprit, une attitude faite de respect, d’écoute, d’explication (voire de conviction) auprès d’usagers et de personnels qui ont parfois le sentiment que, devant la complexité du système, ils sont démunis voire ignorés et subissent des décisions qu’ils ne comprennent pas toujours malgré les efforts réels de l’administration et de ses agents.

• La médiatrice de l’Éducation nationale et de l’Enseignement supérieur :
  – reçoit les réclamations concernant le fonctionnement des services centraux du ministère et des établissements qui ne relèvent pas de la tutelle d’un recteur d’académie ; n’est pas une instance d’appel des médiateurs académiques ;
  – est le correspondant du Médiateur de la République ;
  – coordonne l’activité des médiateurs académiques ;
  – remet chaque année aux ministres chargés de l’éducation nationale, de l’enseignement supérieur et de la recherche, un rapport public dans lequel il formule des propositions qui lui paraissent de nature à améliorer le service public de l’éducation nationale.
• Les médiateurs académiques et correspondants :
  Sont d’anciens responsables de l’éducation nationale, à la retraite et bénévoles. Ils reçoivent les réclamations concernant les services et les établissements situés dans le ressort de l’académie dans laquelle ils sont nommés.

Lorsque les réclamations leur paraissent fondées, les médiateurs, à leur niveau de compétence, émettent desrecommandations aux services et établissements concernés. Ceux-ci les informent des suites qui leur ont été données.
Pour l’instruction des réclamations, la médiatrice de l’Éducation nationale et de l’Enseignement supérieur peut faire appel en tant que de besoin aux services ministériels ainsi qu’aux inspections générales. Il en est de même des médiateurs académiques vis à vis des services académiques.
Agissant comme des conciliateurs, ils peuvent tenter de rapprocher les points de vue, à condition que chaque partie, bien entendu, en manifeste le désir.

• La médiatrice de l’Éducation nationale et de l’Enseignement supérieur et le médiateur de la République
  En sa qualité de correspondant du Médiateur de la République, la médiatrice de l’Éducation nationale et de l’Enseignement supérieur instruit les demandes émanant de ce dernier.
  Les médiateurs académiques et correspondants sont appelés à se rapprocher des délégués départementaux du Médiateur de la République en préfecture, sous-préfectures ou structures de proximité, à l’effet de nourrir une réflexion commune sur l’amélioration des relations avec l’administration, ses usagers et ses agents et à traiter des questions relevant de l’éducation nationale.

  La saisine du Médiateur de la République ou de ses délégués départementaux, dans leur champ de compétence, interrompt la procédure de médiation spécifique à l’éducation nationale. Mais le Médiateur de la République peut confier une réclamation à la médiatrice de l’Éducation nationale et de l’Enseignement supérieur.
  Il faut rappeler que le Médiateur de la République n’est pas compétent pour les différends qui peuvent survenir entre les agents en activité et leur administration.
  http://www.mediateur-republique.fr

Jak wprowadzić instancję mediatora (rzecznika) akademickiego w Polsce

Jak wprowadzić instancję mediatora (rzecznika) akademickiego w Polsce

Nie ma żadnych przeszkód dla wprowadzenia instancji mediatora akademickiego do polskiego systemu nauki i szkolnictwa wyższego. Mamy od kilku lat ustawę ‚mediacyjną’ , rosnące zainteresowanie mediacją – jako alternatywnym sposobem rozwiązywania konfliktów.

W prawie pracy mamy zapisy antymobbingowe narzucające na pracodawcę obowiązek działań antymbbingowych.

Niestety instancji mediatora akademickiego do tej pory nie wprowadzono i nie widać zdecydowanych działań aby to niebawem miało nastąpić.

W projekcie założeń do reformy nauki i szkolnictwa wyższego postulat wprowadzenia mediatora się pojawił, ale nie jest pewne czy znajdzie się w stosownej ustawie.

Doświadczenia uczelni zachodnich wskazują, że taka instancja jest potrzebna i jest zalecana w Europejskiej Karcie Naukowca.

Coraz częściej spotyka się i w Polsce opinie, że mediator akademicki mógłby mieć istotne znaczenie dla poprawy funkcjonowania systemu nauki i szkolnictwa wyższego w Polsce.

Instancja mediatora akademickego mogłaby stanowić element wewnętrznej polityki antymobbingowej, która rzadko jest realizowana w obecnym systemie nauki i szkolnictwa wyższego.

Aby instancja mediatora(rzecznika) mogła spełnić swoje zadania winna być łatwo dostępna i winna budzić zaufanie społeczności akademickiej gwarantując poufność działań.

Łatwy dostęp do mediatora może być zapewniony przez obecność biura mediatora w każdej szkole wyższej czy w ośrodku naukowym np. w Oddziale PAN.

Takie biuro mogłoby być jednoosobowe w mniejszych uczelniach (ośrodkach) a nawet 3 osobowe w większych, aby było dostępne zarówno dla pracowników akademickich, jak i techniczno-administracyjnych, a także dla doktorantów i studentów.

Nie ma przeszkód aby w uczelniach taką instancję wprowadzono i np. rektor UW taki zamiar już przedłożyła, ale nie jest pewne czy inne uczelnie zechcą same w taki spsob funkcjonować a ponadto nie jest pewne, czy taka instancja, z założenia niezależna od władz, nie zostanie wykorzystana dla wzmocnienia zarządzających uczelniami.co by wypaczyło intencje.

Ulokowanie mediatora na uczelni nie powinno oznaczać podporządkowania go władzom uczelni.

Chyba lepszym rozwiązaniem byłoby powołanie Centrum Mediacji Akademickiej, raczej pod patronatem Rzecznika Praw Obywatelskich, które by zrzeszało certyfikowanych mediatorów uprawnionych do prowadzenia mediacji akademickich w ramach organizowanych na uczelniach Biur Mediatora Akademickiego

Takich mediatorow trzeba jednak wykształcić wprowadzając na licznych już studiach (zwykle podyplomowych) mediacyjnych specjalizacji – mediacja akademicka.

CMA winno opracować strategię mediacji akademickiej, procedury rozwiązywania konfliktów, monitoring spraw, prowadzić badania uwarunkowań systemowych konfliktów, opracowywać raporty dla ministra nauki i szkolnictwa wyższego wraz z propozycjami zmian systemowych niezbędnych dla lepszego funkcjonowania uczelni i instytutów naukowych.

Niezbędne byłoby prowadzenie serwisu internetowego spełniającego funkcje informacyjne i edukacyjne.

CMA byłoby przydatne także dla Rzecznika Praw Obywatelskich, do którego obecnie kierowane są liczne sprawy związane z patologiami życia akademickiego. Wiele z nich mogłoby być rozwiązywane na szczeblu CBA.

Istnieje jednak do usunięcia potencjalny ( a czasem realny) konflikt interesów spowodowany Art. 209.2. Konstytucji III RP, który obecnie brzmi :Rzecznik Praw Obywatelskich nie może zajmować innego stanowiska, z wyjątkiem stanowiska profesora szkoły wyższej, ani wykonywać innych zajęć zawodowych. (przykład – Pasja akademicka z Rzecznikiem Praw Obywatelskich w roli Piłata http://www.nfa.alfadent.pl/articles.php?id=74 )

Józef Wieczorek

Problemy związane z nieprawidłowymi relacjami służbowymi na uczelni

UWAGA, WAŻNY KOMENTARZ!

Blog prof. Pluskiewicza

Koleżanki i koledzy z kilku katedr naszej uczelni zgłaszają liczne problemy związane z nieprawidłowymi relacjami służbowymi pomiędzy niektórymi kierownikami jednostek naszej uczelni, a podwładnymi pracownikami akademickimi. Należą do nich:

„6. Stosowanie metod wyczerpujących znamiona mobbingu akademickiego wobec starszych pracowników, w tym przede wszystkim poniżanie ich w obecności nowo zatrudnionych młodych wykładowców.”

Anonimowy pisze…

„Możliwe postepowanie w opisanej sytuacji to zgłoszenie takiego zachowania Dziekanowi właściwego wydziału, który jest przełożonym kierownika jednostki organizacyjnej lub bezpośrednio do władz. Na każdym uniwersytecie, również na ŚUM powołane są
komisje dyscyplinarne ds. pracowników akademickich, które mają na celu wyjaśnienie i ocenę
postępowania osoby, który narusza zasady etyki. Niestety, czasami zdarza się, że członkowie takich komisji nie chcą podjąć zasadnych działań w celu rozwiązania problemów personalnych. Skutecznym środkiem było by powołanie stanowiska mediatora akademickiego, działąjącego dla dobra wszystkich zatrudnionych.

19 czerwiec 2009 18:04