Z działalności Rzecznika Praw Studenta

Robert Pawłowski

RPS 2/011/ 105/Raport

Pierwszy raport z działalności Rzecznika Praw Studenta

(za okres 21 marca 2004 – 21 stycznia 2005)

Robert Pawłowski

RPS 2/011/ 105/Raport

Pierwszy raport z działalności Rzecznika Praw Studenta

(za okres 21 marca 2004 – 21 stycznia 2005)

W ciągu pierwszych dziesięciu miesięcy działalności do Rzecznika Praw Studenta dotarło ponad pół tysiąca spraw (przesłanych głównie za pomocą e-maili na adres rps@psrp.org.pl

4) Opisy przypadków naruszania godności osobistej studentów przez kadrę i administrację uczelni:

od lekceważącego i niegrzecznego odnoszenia się do studentów począwszy, aż po feudalne wręcz relacje panujące na uczelni.

Przypadki stosowania praktyk mobbingowych,. nieuzasadnionego odwlekania terminu obrony, długiego oczekiwania na sprawdzenie pracy, wielokrotnego „cofania do poprawek” bez merytorycznego uzasadnienia takiej decyzji.

II. Podstawowe wnioski z analizy zgłoszonych spraw

1) Środowisko szkolnictwa wyższego dotknięte jest wieloma patologiami, których zróżnicowanie i zasięg nie pozwalają podtrzymywać tezy, że zasadniczo różni się ono od „średniego przekroju społecznego”.

2) W relacjach student – uczelnia istnieje całkowite zachwianie proporcji i przygniatająca dominacja uczelni na wszystkich polach.

Siła oddziaływania samorządu jest często uzależniona od dobrego nastroju dziekana lub rektora, „kierownik akademika w swojej zagrodzie czuje się co najmniej równy wojewodzie”, pracownice dziekanatów są tak pewne swojej pozycji, że mogą z byle powodu stosować strajk włoski i rozliczać indeksy całymi tygodniami.

Z niższych poziomów edukacji przenoszone jest poddańczo-obronne nastawienie w relacjach uczący się – instytucja edukacyjna.

V. Czy Rzecznik Praw Studenta jest potrzebny?

Utrzymanie instytucji Rzecznika Praw Studenta RP wydaje się bezwzględnie konieczne. Przewidywane w najbliższych latach zmiany strukturalne w obszarze szkolnictwa wyższego oraz zmiany świadomości obywatelskiej Polaków sprawią, że liczba spraw kierowanych do Rzecznika będzie wzrastać.

4) Wzrost świadomości obywatelskiej Polaków spowoduje większą presję społeczną na piętnowanie zachowań nieetycznych. Studenci mogą wkrótce zacząć wykazywać większą odwagę cywilną w ujawnianiu przypadków korupcji, mobbingu i molestowania zaobserwowanych na uczelniach

Kodeks Etyki Nauczyciela Akademickiego Uniwersytetu Gdańskiego

Kodeks Etyki Nauczyciela Akademickiego Uniwersytetu Gdańskiego ( wybrane fragmenty)

Załącznik nr 1 do uchwały nr 40 Senatu Uniwersytetu Gdańskiego z dnia 28 czerwca 2007 roku

Rozdział I.
Przepisy ogólne

§ 1

Kodeks Etyki Nauczyciela Akademickiego Uniwersytetu Gdańskiego, zwany dalej Kodeksem, określa wartości etyczne oraz wynikające z nich zasady postępowania nauczyciela akademickiego jako pracownika Uniwersytetu Gdańskiego, badacza naukowego, dydaktyka i wychowawcy studentów i doktorantów oraz jako uczestnika życia publicznego. Kodeks określa ponadto tryb powoływania i odwoływania oraz kompetencje Rzecznika Dyscyplinarnego do spraw postępowania etycznego Nauczycieli Akademickich.

Rozdział II.
Sylwetka nauczyciela akademickiego

§ 17

Nauczyciel akademicki powinien przeciwstawiać się – w sposób zgodny z prawem i obyczajami akademickimi – nierzetelności, nieuczciwości, nietolerancji, niesprawiedliwości i innym przejawom zachowań nieetycznych pracowników Uniwersytetu Gdańskiego, studentów i doktorantów.

Rozdział III.
Nauczyciel akademicki jako pracownik

§ 19

Nauczyciel akademicki krzewi i rozwija wartości etyczne oraz więzi solidarności w całej społeczności akademickiej Uniwersytetu Gdańskiego.

§ 22

Nauczyciel akademicki pełniący funkcje kierownicze w Uniwersytecie Gdańskim powinien stanowić wzór zachowania dla innych nauczycieli akademickich, studentów i doktorantów.

§ 25

Nauczyciel akademicki jest życzliwy, taktowny i uprzejmy w stosunku do innych członków społeczności akademickiej, odznacza się wysoką kulturą osobistą i dba o dobre stosunki międzyludzkie w pracy, a także zapobiega konfliktom w swoim środowisku.

Rozdział IV.
Nauczyciel akademicki jako badacz naukowy

§ 32

Nauczyciel akademicki przestrzega wysokich standardów prowadzenia badań naukowych oraz zasad dobrej praktyki naukowej.

§ 36

Nauczyciel akademicki unika konfliktu interesów przy ocenie osób i instytucji oraz przy ocenie projektów, wniosków i prac przeznaczonych do publikacji, a także w odniesieniu do własnej pracy naukowej. W przypadku wystąpienia okoliczności wskazujących na konflikt interesów, nauczyciel akademicki powinien przedstawić sprawę swoim przełożonym w celu jej rozstrzygnięcia lub zrezygnować z działań konfliktogennych.

Rozdział V.
Nauczyciel akademicki jako dydaktyk i wychowawca studentów i doktorantów

§ 40

Nauczyciel akademicki odnosi się do studentów i doktorantów z życzliwością, powagą i taktem, unika niestosowności w słowach i zachowaniu, nie kieruje się emocjami, jest bezstronny i sprawiedliwy.

§ 41

Nauczyciel akademicki przed rozpoczęciem cyklu dydaktycznego zapewnia studentom i doktorantom informację o programie zajęć, o prawach i obowiązkach związanych z uczestnictwem w zajęciach, o warunkach i terminach zaliczenia lub egzaminowania oraz o kryteriach oceny uczestników zajęć.

§ 42

Nauczyciel akademicki respektując różnice osobowości studentów i doktorantów przyjmuje sprawiedliwe i jednakowe zasady ich oceniania bez względu na wiek, płeć, przynależność etniczną, światopogląd, orientację polityczną, pozycję materialną i stanowisko w życiu społecznym lub zawodowym.

§ 43

Nauczyciel akademicki ocenia studentów i doktorantów w sposób jawny, umożliwiając im zapoznanie się z uzasadnieniem oceny.

§ 45

Nauczyciel akademicki w procesie nauczania zwalcza objawy nieuczciwości intelektualnej studentów i doktorantów, w tym także przywłaszczania sobie przez nich wyników cudzej pracy.

§ 46

Nauczyciel akademicki uczy studentów i doktorantów kultury dyskusji naukowej i formułowania krytyki w zgodzie z zasadami dobrego obyczaju i poszanowania przeciwnika.

§ 47

Nauczyciel akademicki reaguje w sytuacjach, gdy w środowisku studentów i doktorantów zauważa zachowania naganne lub słyszy wulgaryzmy.

§ 48

Nauczyciel akademicki uznaje za niezbywalne prawo studentów i doktorantów do oceniania jego pracy dydaktycznej i postawy nauczycielskiej.

§ 49

Nauczyciel akademicki w wypadku konfliktu ze studentami lub doktorantami unika roli sędziego we własnej sprawie, powierzając rozstrzyganie sporu powołanym do tego organom uczelni.

Rozdział VI.
Nauczyciel akademicki jako uczestnik życia publicznego

§ 56

Nauczyciel akademicki pełniący funkcje publiczne na stanowiskach państwowych lub samorządowych oraz w innych instytucjach i organizacjach polskich i międzynarodowych nie może uchybiać godności zawodu nauczycielskiego ani sprzeniewierzać się wartościom i zasadom etycznego postępowania nauczyciela akademickiego.

Rozdział VII.
Rzecznik Dyscyplinarny do spraw postępowania etycznego Nauczycieli Akademickich

§ 57

Rzecznika Dyscyplinarnego do spraw postępowania etycznego Nauczycieli Akademickich Uniwersytetu Gdańskiego, zwanego dalej Rzecznikiem, powołuje Rektor Uniwersytetu Gdańskiego, po zasięgnięciu opinii Senatu Uniwersytetu Gdańskiego, spośród osób z tytułem profesora zatrudnionych w tej uczelni na podstawie mianowania na stanowisku profesora zwyczajnego.

§ 58

Kadencja Rzecznika trwa cztery lata i rozpoczyna się z początkiem kadencji organów Uniwersytetu Gdańskiego, z zastrzeżeniem § 59.

§ 59

Kadencja Rzecznika powołanego po raz pierwszy w Uniwersytecie Gdańskim rozpoczyna się dnia 1 października 2007 roku i kończy w dniu 31 sierpnia w roku, w którym upływa kadencja organów Uniwersytetu Gdańskiego.

§ 60

Działalność Rzecznika wygasa w przypadku rezygnacji z pełnionej funkcji. Na okres do końca kadencji organów Uniwersytetu Gdańskiego Rektor powołuje nowego Rzecznika zgodnie z postanowieniem § 58.

§ 61

Do kompetencji Rzecznika należy:
1. podejmowanie czynności wyjaśniających w sprawie naruszenia zasad postępowania etycznego przez nauczyciela akademickiego.
2. podejmowanie czynności mających na celu polubowne rozstrzygnięcie konfliktów wynikających z naruszenia przez nauczyciela akademickiego zasad postępowania etycznego.
3. wykonywanie innych czynności dotyczących postępowania etycznego nauczycieli akademickich przekazanych Rzecznikowi przez Rektora Uniwersytetu Gdańskiego.

§ 62

Rzecznik wykonuje swoje kompetencje zgodnie z przepisami ustawy, o której mowa w § 2 Kodeksu, podejmując czynności wyjaśniające z urzędu, albo w wyniku przekazania mu sprawy przez Rektora Uniwersytetu Gdańskiego, bądź na podstawie wniosku skierowanego bezpośrednio do Rzecznika przez nauczyciela akademickiego lub inną osobę zainteresowaną, informując jednocześnie Rektora o tym wniosku.

§ 63

Jeżeli Rzecznik uzna, że nauczyciel akademicki za naruszenie zasad postępowania etycznego może podlegać odpowiedzialności dyscyplinarnej, niezwłocznie informuje o tym Rektora Uniwersytetu Gdańskiego.

§ 64

Rzecznik informuje Rektora Uniwersytetu Gdańskiego o podejmowanych czynnościach i ich rezultatach; zawiadamia również Rektora o uchylaniu się nauczyciela akademickiego od uczestnictwa w czynnościach wyjaśniających – w tej sytuacji odpowiednią decyzję wobec nauczyciela akademickiego podejmuje Rektor Uniwersytetu Gdańskiego.

§ 65

Nauczycielowi akademickiemu, wobec którego Rzecznik podjął czynności wyjaśniające oraz osobom, które złożyły wniosek do Rzecznika w sprawie naruszenia przez nauczyciela akademickiego zasad postępowania etycznego, przysługuje prawo złożenia skargi na czynności. Rzecznika zgodnie z § 167 Statutu Uniwersytetu Gdańskiego.

§ 66

Rzecznik przedstawia Senatowi Uniwersytetu Gdańskiego, na ostatnim posiedzeniu Senatu w danym roku akademickim, informację o przestrzeganiu postanowień Kodeksu przez nauczycieli akademickich Uniwersytetu Gdańskiego.

§ 67

Obsługę Rzecznika wykonuje Dział Organizacyjny Uniwersytetu Gdańskiego.

§ 68

Rzecznik, po zakończeniu kadencji, przekazuje dokumentację prowadzonych spraw do Działu Organizacyjnego Uniwersytetu Gdańskiego.